Masa

Muster jednego kilograma

Masa to je jednŏ z bazowych srogości fizycznych ôkryślajōncŏ bezwładność (masa bezwładnŏ) i wpływanie grawitacyjne (masa grawitacyjnŏ) ôbiektōw fizycznych. Je srogościōm skalarnōm. Potocznie miarkowanŏ za miarã wielości materyje ôbiektu fizycznego. We ôsobliwyj teoryji relŏtywności zwiōnzanŏ z wielościōm ynergije zawartyj we ôbiekcie fizycznym. Nojczyńścij ôznaczanŏ je literōm m.

Wartość masy idzie porachować ze mustra:

$m=\frac{F}{a}$

Kaj

• F – siyła z jakõ fungujymy na ciało
• a – przispiyszynie, z kerym poruszŏ sie ciało

Masa bezwładnŏ

$𝐅=\frac{d𝐩}{dt}=m\cdot 𝐚,$

kaj:

$𝐅$ – wektor siyły fungujōncyj na ciało,

$𝐩$ – wektor szwōngu ciała,

$t$ – czas,

$m$ – masa bezwładnŏ ciała,

$𝐚$ – wektor przispiyszyniŏ.

Masa grawitacyjnŏ

$F=G\frac{m_1{m}_2}{r^2},$

kaj:

$F$ – siyła wpływaniŏ ciał,

$G$ – stała grawitacyje,

$m_1,$ $m_2$ – masy wpływajōncych ciał,

$r$ – delka ciał.

Masa spoczynkowŏ

$E^2=m^2{c}^4+p^2{c}^2,$

kaj $m$ ôznaczŏ masã spoczynkowõ ciała (ôznaczanõ tyż $m_0$).