Szwůng

Szwůng (łać. acceleratio; uoznoczany buchsztabům a) – wektorowo wjelgość, kero uoznoczo smjana wartkośći ćała we czaśe. Wektor szwůngu mo dycki jednaki zwrot co wartkośći.
Jednostka szwůngu we Układźe SI to myjter na kwadrat sekůndy $\left[\overrightarrow{a}\right]=\frac{m}{s^2}$

Wert szwůngu prostolyńijowygo idźe wyrachować podug mustra:

$\overrightarrow{a}=\frac{d\overrightarrow{v}}{dt}\approx \frac{\mathrm{\Delta }\overrightarrow{v}}{\mathrm{\Delta }t}$

Kaj $\mathrm{\Delta }\overrightarrow{v}$ to wektor smjany wartkośći

Szwůng we ruchach krziwolyńijowych idźe potajlować na dwje składowe: styczne ($a_t$) a normalne ($a_n$). Szwůng styczny je swjůnzany ze smjanům wartkośći lyńijowyj $V$ a idźe go wyrachować podug mustra:

$a_t=\frac{dv}{dt}\approx \frac{\mathrm{\Delta }v}{\mathrm{\Delta }t}$

Szwůng normalny, mjanowany tyż dostrzodkowym, idźe wyrachować podug mustra:

$a_n=\frac{v^2}{r}={\omega }^2𝐫$

Kaj:
$r$ - Průmjyń krziwizny toru
ω - wartkość kůntowo